Hasta Hakları Günü

Hasta Hakları Günü ile hastanın saygınlığının korunması, teşhis ve tedavinin her aşamasında hastanın aktif katılımı sağlanmaktadır. 26 Ekim Hasta Hakları Günü hastaların kaliteli sağlık hizmeti alma, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ile farkındalık oluşturulması hedeflenmektedir.

Hasta Hakları Günü Kabul Edilmesi

Hasta Hakları Günü; ilk kez 1981 yılında Portekiz, Lizbon’da yapılan 34. Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulu’nda yayımlanan Lizbon Bildirgesi ile benimsenmiştir. Hasta haklarına yönelik iki önemli dökümanın 1994 Amsterdam Avrupa Hasta Hakları Bildirgesi ve 1995 yılında Endonezya, Bali’de gerçekleşen 47. Dünya Tabipler Birliği Kurultayında değişikliğe uğramış; Şili‘de gerçekleşen 171. Konsey Oturumu’nda gözden geçirilip düzeltilmiştir. Ulusal düzeydeki yasal düzenleme Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi, Hasta Hakları Yönetmeliği, İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi gibi mevzuatlarda yer almaktadır. Türkiye’de 1998 yılında, 26 Ekim “Hasta Hakları Günü” olarak kabul edilmiştir.

Bali Bildirgesi, uygulamaya yönelik, ahlaki ve yasal güçlüklerin var olabileceğini göz önüne almaktadır. Hekimin, kendi vicdanına, hem de hastanın en çok yararına olacak şekilde davranmasını şart koşmaktadır. Sağlık Bakanlığı tutumu ya da yasal durumu hastaların bu haklarını göz ardı ediyorsa, hekimler bu hakların onarılması ya da elde edilmesi için yollar aramalıdır.

1995 Uluslararası Hasta Hakları Bali Bildirgesi’nde hasta hakları aşağıdaki konuları kapsamaktadır:

• Nitelikli tıbbi bakım hakkı
• Seçim yapma özgürlüğü
• Kendi kaderini belirleme hakkı
• Bilinci kapalı hasta
• Yasal ehliyeti olmayan hasta
• Hastanın isteğine karşın yapılan girişimler
• Bilgilendirilme hakkı
• Gizlilik hakkı
• Sağlık eğitimi hakkı
• Onuruna ve özel yaşamına saygı talep etme hakkı
• Dini destek alma hakkı

Türkiye’de Hasta Hakları Yönetmeliği 1 Ağustos 1998 tarihinde yürürlüğe giren aşağıdaki konuları kapsamaktadır:

• Bilgi isteme.
• Sağlık hizmetlerinden hakkaniyet ve adalet çerçevesinde faydalanma.
• Öncelik sırasının belirlenmesini isteme.
• Sağlık kuruluşunu değiştirme ve seçme.
• Kayıtların düzeltilmesi ve kayıtları inceleme isteme.
• Personeli tanıma, seçme ve değiştirme.
• Mahremiyete saygı gösterilmesi.
• Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım.
• Bilgi verilmemesini isteme.
• Rıza olmaksızın tıbbi ameliyeye tabi tutulmama.
• Tedaviyi durdurma ve reddetme.
• Hasta bilgilerin gizli tutulması.
• Tıbbi araştırmalarda rıza.
• Güvenliğin sağlanması.
• Dini vecibeleri yerine getirebilme ve dini hizmetlerden faydalanma.
• İnsani değerlere saygı gösterilmesi ve ziyaret.
• Refakatçi bulundurma.
• Müracaat, şikayet ve dava.