Ameliyat masaları, Ameliyat koltuğu veya Operasyon masası; cerrahi işlem sırasında hastanın uzandığı tabladır. Bu cerrahi ekipman genellikle bir hastanenin ameliyathanesinde bulunan tıbbi aletlerdir.
Ameliyat masaları; 18. yüzyılda Avrupa‘da mesane taşlarının yaygın olduğu dönemde hastayı yarı dikey bir konumda tutmak için ayarlanabilir sırtlıklara sahip, kolların ve ellerinin tutturulduğu ameliyat masaları; cerrahi amaçlı geliştirilen ilk özel mobilyalardan biridir.
19. yüzyıldan itibaren, ameliyat koltukları aslında ameliyat masalarından biraz daha yaygındı, muhtemelen sandalyeler genellikle yatakhanede çalışırken kullanıldı. Ameliyat koltukları, ameliyat alanına, özellikle boyun, yüz ve üst ekstremite bölgelerine cerrahlar kolaylıkla erişim sağladı. Ameliyat koltukları, daha fazla kan kaybına dayanabilecek daha güçlü hastalar üzerinde yapılan operasyonlarla ilişkiliydi, çünkü oturma sırası dik olarak artan kan kaybına yol açtı.
19. yüzyılın ilk ameliyat masaları, Friedrich Karl Emmert “Paris modeli” ameliyat masaları yatay olarak 360 derece dönebilen dikey ve uzunluğu ayarlanabilir ayaklar ve sırt dayanağıyla desteklenen uzun ahşap banklara benziyordu. Tabanda ayaklık, engelleyici kayış ve su geçirmez bir örtü görevi gören ayarlanabilir çubuklar da vardı. Ayarlanabilir uzun ahşap banklar, bacaklar, arkalık tablasının dibinde ayarlanabilir barları ve frenleyici askılı yün halı veya at kılı şilte ile kaplı ameliyat sırasında su geçirmez kaplama ile kaplı olduğu ameliyat masası icat etti.
Ameliyat Masaları sistem ve mobil olarak iki çeşide ayrılır
Bir ameliyat masası sistemi temel olarak üç bileşenden oluşur; bir ameliyat masası sütunu, masa üstü ve taşıyıcı taban. Modern işletim masası sistemleri hem sabit hem de mobil üniteler olarak mevcuttur. Hem genel cerrahi hem de uzman disiplinler için kullanılabilen çok çeşitli masa tablaları vardır.
Sabit üniteli ameliyat masası sistemi
Sabit bir çalışma masası sistemi için tabla kolonu zemine sıkıca tutturulduğundan, gerekli ek tıbbi cihazlar kolayca kullanım alanına getirilip konumlandırılabilir. Bu cihazlar, örneğin, masa üstü altında kolayca kaydırılabilen x-ray ekipmanı içerir. Cerrahi ekip için, mevcut bacak alanı artık olmadığından gelişmiş bacak alanı sunar. Ek elemanlar ameliyat masasına uyarlanabilir. Bu esneklik, tablanın hastaya ya da cerrahi disipline uyacak şekilde uyarlanmasını sağladığı için çok önemlidir.
Mobil üniteli ameliyat masası sistemi
Mobil ameliyat masasının avantajı, tablanın pozisyonunun ameliyathanede değiştirilebilmesidir. Ancak tablanın ayağı, cerrahi ekibin mevcut bacak alanını sınırlandırır. Masa üstünün ayrı segmentleri kolayca çıkarılıp değiştirilebilir. Aynı zamanda x-ışınlarına izin verir.