Ord.Prof.Dr.Kazım İsmail Gürkan; 1905 yılında Trabzon’da doğmuştur. Türk Hekim, Cerrah, Akademisyen, Yazar ve Eski İstanbul Üniversitesi Rektörüdür.
Babası Rüsumat Memurları Mektebi başmüdürü Edebiyat ve Fransızca öğretmeni İsmail Hakkı Bey, annesi Emine Veliye Hanım’dır. Dedesi, Nef’i lakaplı şair Hacıbilalzade Osman Efendi, Kardeşi İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinin ilk dekanı ve Türk Diş Tabipleri Cemiyeti Başkanı Prof. Dr. Suat İsmail Gürkan, kız kardeşi Güzide Saydam’dır.
İlk öğrenimini Trabzon’da Zeytinlik İlkokulu, orta öğrenimini 1913 yılında Beyrut’ta Fransız Sörler ve St. Gabriel okullarında tamamlayan Kazım İsmail Gürkan; 1916 yılında İstanbul Mercan Mekteb-i Sultaniyesi‘nin ardından 1920 yılında Vefa Lisesi’nden mezuniyet ile tamamlamıştır. Yüksek öğrenimini 1926 yılında Dârülfünun Tıp Fakültesi‘nden tıp doktoru olarak mezun olan Dr. Gürkan; ilk olarak Vakıf Gureba Hastanesi‘nde cerrahi asistanı olarak çalışmaya başlamıştır. Dr. Kazım İsmail Gürkan, 1929 yılında Türk Cerrahi Derneği’nin kurucuları arasında yer alması ile Şişli Çocuk Hastanesi‘nde cerrahi asistanlık görevine getirilmiş ve sonrasında 1930 yılında Fransa, Paris’te Hôtel Dieu Hospital‘da Profesör Cuneo’nun kliniğinde cerrahi uzmanı olarak çalışmaya başlamıştır. Paris’te çalışmalarını tamamlamasının ardından 1932 yılında İstanbul’a geri dönen Dr. Gürkan; Haydarpaşa Tıp Fakültesi I. Cerrahi Kliniği’nde ilk olarak 1933 yılında doçent, sonrasında 1939 yılında profesör olmuştur.
Prof. Dr. Kazım İsmail Gürkan; 1950 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi dekanlığı ve 1951 yılında İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne getirilmesinin ardından 1952 yılında ordinaryüs profesör olmuştur. Ayrıca Profesör Gürkan, 1956 yılında Türk Tıp Tarihi Kurumu başkanlığının yanı sıra; dört dönem Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane – Türk Tıp Derneği ile aynı zamanda iki dönem Türkiye Tıp Akademisi başkanlığını yürütmüştür.
147’ler olayı
Ordinaryüs Profesör Gürkan; 27 Mayıs 1960 tarihinde askeri darbe sonrasında kurulan askeri yönetimin öğretim üyelerini üniversitelerden ihraç etme kararı ile 147’ler olayı diye anılan 27 Ekim 1960 tarihinde çıkarılan kanunla görevinden uzaklaştırılan 147 öğretim üyesi arasında yer almasına rağmen kısa bir süre sonra üniversite senatosunun kararıyla görevine geri dönmüştür.
Bununla birlikte, Vakıf Gureba, Haydarpaşa ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi gibi köklü hastanelerde genel cerrahlık yapan; yüzlerce genç cerrahın yetişmesinde katkısı bulunan, tıp ve genel cerrahi alanında saygıdeğer bir yeri olan, ulusal ve uluslararası mesleki bir çok bilimsel dernek ve kuruluşun üyeliği ile bunun yanında tıp kongrelerinde sunduğu özgün bildirileri ve tıp dergilerinin sürekli yazarları arasında Türkçe, Fransızca, Almanca ve İngilizce olarak yayınlanmış 300’ün üzerinde yazısı ile çeşitli kitapları bulunan Türk Tıp Tarihinin önemli bir bilim insanıdır. Aynı zamanda Kazım İsmail Gürkan‘ın adı İstanbul, Fatih’de bir caddeye verilmiştir.
Eserleri
- Darülfünun Grevi – 1971
- Türkiye’de Hekimliğin Batı’ya Dönüşü – 1967
- Süleymaniye Darüşşifası – 1966
- Yankılar – 1960
- Sempatik Sistem Cerrahisi – 1958
- Ebu Ali İbn-i Sina – 1954
- Kanserle Savaş – 1945
- Kan Grupları – 1941
- Pratik Cerrahi – 1932
- Cerrahi Teşhis – 1932
- Cilt Kamerleri – 1928
- Safra Yolları Radyolojisi – 1928
- Gureba Hastanesi Tarihçesi – 1928
Vefatı
Ord.Prof.Dr.Kazım İsmail Gürkan; 1969 yılında Ülkü Günbay ile evlenmesinin ardından 1971 yılında kızı Emine Gürkan dünyaya gelmiştir. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Cerrahi Kürsüsü öğretim üyesi ve Genel II Seksiyonu Başkanı olarak çalışmalarını sürdürdüğü sırada serebral hemoraji adı verilen beyin kanaması nedeniyle 29 Şubat 1972 tarihinde yaşamını yitirmiştir. Kazım İsmail Gürkan 1 Mart 1972 Çarşamba günü Saat 9:30’da Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Burhanettin Toker Anfisi‘nde düzenlenen tören sonrasında Edinekapı Şehitliğine defnedilmiştir.