Kas İskelet Sistemi

Kas İskelet Sistemi, insan vücuduna şekil veren ve hareket etme imkanı sağlamaktadır. Hareket sistemi; iskelet, kaslar ve eklemlerden oluşur.

Kemikleri inceleyen bilim dalına osteoloji denir.

Kas İskelet Sistemi Kemik Tipleri

İskeleti oluşturan kemikler biçimlerine göre aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

Düzensiz kemikler: Alt çene ve üst çene kemikleri, elmacık kemikleri ve omurlar düzensiz kemiklerdir.

Kısa kemikler: Ayak bileği ve el bileği kemikleri kısa kemiklerdir.

Yassı kemikler: Göğüs kemiği, kaburgalar, kafatası kubbesi kemikleri, kalça kemikleri ve kürek kemikleri; ince, yassı ve kavisli kemiklerdir.

Uzun kemikler: Bacak, kol, ön kol, parmak ve uyluk kemikleri uzun kemiklerdir.

Kas İskelet Sistemi Kemik Gelişimi

Sperm ve yumurtanın döllenmesi (embriyonel) döneminde ve doğumdan sonra bağ doku ve kıkırdak dokunun kemiğe dönüşmesine kemikleşme (ossificasyon) denir.

İskelet

Kemiklerin eklemlerle bir araya gelmesiyle oluşan kemik çatıya iskelet denir. Yetişkin iskeletinde 206 kemik, yeni doğan iskeletinde ise 270 kemik bulunmaktadır.

Kas İskelet Sistemi Baş Kemikleri

Kafatası kemikleri ve yüz kemikleri olarak iki kısımdan oluşan, baş iskeletinin bütününü meydana getiren kemiklere ossa cranii denir.

Yeni doğanda Kafatası

Kafa tavanı kemiklerinde kemikleşmesi tamamlanmamış alanlar bulunur. Buraların dokusu fibröz bağ doku ya da kıkırdak dokudur. Bu yerlere bıngıldak (fontanella, fontikulus) denir. Yeni doğanda altı bıngıldak vardır. Bebeğin gelişimini takip etmek açısından ön ve arka bıngıldak önemlidir.

Kas İskelet Sistemi Gövde Kemikleri

Gövde kemikleri (Ossa Truncus), omurga ve göğüs kafesi kemiklerinden oluşur.

Omurga (Columna vertebralis): Kafa ile kuyruk sokumu arasında, gövdenin arka ve ortasında bulunan, yukarıdan aşağıya doğru uzanan zincir şeklindeki yapıya omurga denir. Omurga, alt alta dizilmiş 33 – 34 omurdan oluşur. Omurganın ortasında canalis vertebralis denilen uzun bir kanal bulunur. Kanal içinde omurilik siniri uzanır. Omurga düz değildir.

Göğüs kafesi kemikleri: Önde göğüs (sternum) kemiği, göğüs boşluğunu önden, yandan ve arkadan çeviren yassı, ince, uzun 12 çift kaburga kemikleri (costa), arkada göğüs omurlarından oluşur.

Üst ekstremite kemikleri

Üst ekstremiteler; el, kol, ön kol ve omuz bölgelerinden oluşmaktadır.

Alt ekstremite kemikleri

Alt ekstremiteler; ayak, bacak, kalça ve uyluk bölgelerinden oluşmaktadır.

Kas İskelet Sistemindeki Eklemler

İki veya daha fazla kemiği birleştiren anatomik yapıya eklem (articulatio – art.) denir.

Eklemleri inceleyen bilim dalına artroloji denir.

Eklem Çeşitleri

Oynar, yarı oynar ve oynamaz eklem olmak üzere üç tür eklem vardır.

Oynar eklemlerde, kemikler arasında boşluklar bulunmakta ve bu boşluk, eklem sıvısı (synovia) ile doludur. Oynar eklemin yapısını; eklem yüzü, eklem kıkırdağı, eklem kapsülü, eklem sıvısı, eklem boşluğu, eklem bağları, menisküs gibi yapılar oluşturmaktadır. Eklem kapsülünün iç kısmında ince zar (synovial) bulunmaktadır. Bu zardan eklem boşluğuna eklem sıvısı salgılanmaktadır. Eklem sıvısı ile kemiklerin uç kısımlarındaki kıkırdak, kemiklerin kolay hareket etmesini sağlar ve kemiklerin birbirine sürtünüp aşınmasını önlemektedir. Yarı oynar eklemler, hareketleri sınırlı olan eklemlerdir. Eklem sıvısı ve kemikler arasında boşluk bulunmamaktadır. Oynamaz eklemler, kemiklerin birleştikleri yerde bulunur. Kafa kemikleri arasındaki suturlar örnek olarak verilebilir.

Eklemlerin dört temel hareketi vardır. Bunlar; uzaklaştırma (abduksiyon), yaklaştırma (adduksiyon), gerilme (ekstansiyon) ve bükülme (fleksiyon) olarak adlandırılmaktadır.

Oynar eklemlerden bazıları şunlardır:

Omuz eklemi (art. humeri): Tüm eklem hareketlerini yapmaktadır.

Dirsek eklemi (art. cubiti): Fleksiyon, ekstansiyon hareketlerini yapmaktadır.

Kalça eklemi (art. coxae): Omuz eklemi gibi tüm eklem hareketlerini yapmaktadır.

Alt çene eklemi (temporamandibular eklem): Alt çene; aşağı, yukarı ve yanlara hareket etmektedir.

Kas İskelet Sistemi Kasları

Kaslar, hareket sisteminin en aktif öğesini oluşturmaktadır. Kasları inceleyen bilim dalına miyoloji denir. İskelet sistemi, kasların yardımıyla vücudun hareketini sağlamaktadır.

Kasın Kasılma Mekanizması

Vücutta bulunan her çeşit kasın görevi kasılmaktır (kontraksiyon). Kaslara gelen uyarılar, nöronların motor uç plaklarından asetilkolin salgılanmasını sağlar. Myozin olarak adlandırılan protein üzerindeki ATP az enzimi serbest kalır. Bu enzim, ATP’yi ADP ve fosfata hidrolize ederek enerji açığa çıkmasını sağlar. Açığa çıkan bu enerji, aktin ve myozin ipliklerinin birbiri içine kaymasını sağlamaktadır. Uyarı kesilince kas gevşer. İskelet kaslarının yardımcı elemanları vardır. Bunlar; tendon (kiriş), facia (akzar) ve bursae’dır.

Kas Grupları

Kaslar; mimik kasları, çiğneme kasları, boyun kasları, göğüs kasları, sırt kasları, solunum kasları, karın kasları, kol kasları, el kasları, uyluk kasları, bacak kasları, ayak kasları olarak gruplandırılabilir.