Tıbbi Asepsi

Tıbbi Asepsi diğer adıyla temiz teknik, hastalık yapan mikroorganizmaların sayısını azaltmaya ve bir kimse veya yerden engellemeye yarayan uygulamalardır.

Tıbbi asepsi; antisepsi, dezenfeksiyon ve sanitasyonu içermektedir.

ANTİSEPTİK

Antiseptikler, cilt ve cansız nesneler üzerinde mikroorganizmaların yok edilmesi veya büyümesinin sınırlanması sürecidir. Antiseptik olarak adlandırılan kimyasallar ve el dezenfeksiyonları kesik, yara ve yanıkların tedavisi ve ameliyat öncesi cilt temizliği gibi çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır.

DEZENFEKSİYON

Dezenfeksiyon, yatak üstü masa, tekerlekli sandalye, tansiyon manşonları, sedye, lazımlık ve pisuar gibi yaygın olarak temas halinde olunan nesneler üzerindeki mikroorganizmaların yok edilmesi sürecini ifade etmektedir. Dezenfeksiyonun, büyümeleri için uygun olmayan koşullarda gelişen, oldukça dirençli mikroorganizma türleri olan sporları yok edememektedir.

Dezenfeksiyonda kullanılan kimyasallar dezenfektan olarak adlandırılmaktadır. Antiseptiklere göre, dezenfektanlar çok daha güçlüdür ve cilde uygulanmamalıdır. Ayrıca, cilt tahrişini önlemek için dezenfektanlar kullanılırken eldiven takılması gereklidir.

STERİLİZASYON 

Sterilizasyon, mikroorganizmaları fiziksel olarak ortadan kaldıran temizlik uygulamaları ve teknikleri anlamına gelmektedir. Özellikle ellerin yıkanması ve kişisel ekipmanlar, kıyafetler ve nevresimlerin temizlenmesini içermektedir.

Hijyenik bir ortamı sürdürebilmenin en önemli kuralı el hijyenidir. Dolayısıyla el yıkama ve alkol bazlı el dezenfektanı kullanımını içermektedir. Her zaman yemeklerden önce, tuvaletten sonra ve bir temas öncesi ve sonrasında ellerin yıkanması gerekmektedir. Kişisel veya başka birine ait idrar, dışkı, kan, tükürük, kusmuk ya da genital akıntı gibi vücut sıvılarına temastan sonra eller yıkanmalıdır. Öksürük veya hapşırma sırasında burun ve ağız bölgesi bir mendil ya da dirsekle kapatılmalıdır. Özellikle sabun, bardak, diş fırçası ve havlu gibi kişisel eşyalar kişiye ait olmalıdır. Ayrıca mikroorganizma büyümesini önlemek için kişisel ekipmanlar düzenli olarak temizlenmelidir.

Oda ve nesneler temizlenirken toz kaldırılmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Kirli çarşafların sallanılmasından kaçınılmalıdır. Öncelikli olarak toz almak için nemli bir bez veya süpürge kullanılmalıdır. Kirli çarşaflar çamaşır sepetlerinde, üniformalardan ayrı şekilde kontaminasyonunu ve buna bağlı olarak mikroorganizmaların yayılmasını önlemektedir. Çöp ve atıkların düzenli olarak boşaltılması gerekmektedir. Zira çöp ve atıklar patojen büyümesi için iyi bir ortamdır.

Tıbbi Asepsinin Temel İlkeleri

• Özellikle işlemlerden önce ve sonra eller sıklıkla yıkanmalıdır.
• Kirli araç ve gereçler ile çarşaflar üniformalara temas etmeden taşınmalıdır.
• Kirli yatak takımları ve diğer gereçler yere konulmamalıdır.
• Toz kaldırmamak için çarşafların silkelenmesinden kaçınılmalıdır.
• Hastaların hapşırık, öksürük ve solunumu ile yüz yüze gelinmemelidir.
• Araç ve gereçlerin yıkanması, fırçalanması veya toz alınırken vücut bölgesinde uzakta olmalıdır.
• Araç ve gereçlerin temizleme işlemi en az kirli bölgeden daha çok kirli bölgeye doğru yapılmalıdır. Kirli veya kullanılmış araç ve gereçler doğrudan uygun kaplarda muhafaza edilmelidir.
• Vücut atıkları ve akıntılar bulaşan ıslak araç-gereçler, torbalar içine konulduktan sonra kirli arabası ile taşınmalıdır.
• Kirli su atıkları, küvet kenarına ve üniformaya temas etmeden doğrudan kanala dökülmelidir.
• Patojenlerle kirletildiğinden şüphe edilen araç-gereçler sterilize edilmelidir.
• Mikroorganizmaların yayılmaması için bireysel temizlik ve düzene dikkat edilmelidir.
• Mikroorganizmalar için yerleşim yeri olacağından takı takılmamalıdır.
• Mevzuata uygun izolasyon tekniklerine uyulmalıdır.