Hipokratist Sağlık Ansiklopedisi
De Humani Corporis Fabrica; Andreas Vesalius tarafından yazılmış ve insan anatomisi üzerine 7 kitaptan oluşan 1543 yılında basılan bir tıp kitabıdır.
Latince tam adı “de humani corporis fabrica libri septem” olan kitap; bununla birlikte Türkçe “insan vücudunun yapısı üzerine yedi kitap” anlamına gelmektedir. Anatomi tarihinde Yunan hekim Galen‘in uzun süre baskın olan çalışmalarının ardından 16. yüzyılda modern insan anatomisinin babası olarak bilinen Brüksel‘li Flaman Andreas Vesalius‘un kitabı geniş bir çalışma neticesinde Aristoteles‘den beri inanılan metafizik anatominin sonunu ilan etmiştir.
Andreas Vesalius; bilgisini Galen‘in bulguları ile aynı zamanda insan kadavralarını incelemesine dayandırmıştır. Vesalius, özellikle bir insanın vücut iç kısımlarının nasıl çalıştığını anlamak için kadavralar üzerinde çok sayıda diseksiyon yapmıştır. Kadavralar Vesalius‘un; Galen tarafından yayınlanan beyin ve insan vücudunun belirli işlevleriyle ilgili önceki çalışma kavramlarını ne var ki kısa sürede gözden düşürmüştür.
Vesalius, kadavralar üzerindeki çalışmalarının ardından çizim ustaları ve tahta oymacılarıyla iki yıl boyunca çalışmıştır. Bu kitap modern anatomik tedavinin ilki sayılmakla birlikte; kalbin anatomik yapısı ile ilgili kısımlardaki hataları düzeltip eklemeler yaptıktan sonra 1555 yılında bir özetini tekrar yayınlamıştır. Ayrıca Vesalius bu başyapıtını; insan vücudunun ve bunun yanında organların tüm yapısını dikkatli bir şekilde incelemesi neticesinde ortaya çıkarmıştır. Vesalius, çalışmaları ve diseksiyon için idam edilmiş suçluların kadavralarını kullanması ve bunun yanında çizimlerinde sanat takdiri ruhunu kullanmak için ciddi önlemler alarak, illüstrasyonlara yardımcı olması için başka sanatçılar da işe almıştır.
Sanatsal Resimler
De Fabrica; Rönesans döneminde görsel anlamdaki sanatsal gelişmeler ve bununla birlikte gravür ahşap baskının teknik gelişimi dahil birçok çalışma neticesinde ortaya çıkmıştır. Eser aynı zamanda; 7 kitap, 600 sayfa, 17 tam sayfa ve metin içerisinde 250’in üzerinde resim şekil içermektedir. Gravür ağaç baskılar; o günün koşullarında yapılmış en güzel örneklerinden biri olmuştur. Kitapta sanatsal bir değer taşıyan resimler; Vesalius‘un broşürleri için çizimler sağlayan; İtalyan ressam Jan Steven van Calcar‘ın yanı sıra Tiziano Vecelli‘ye de atfedilmektedir. Vesalius, İsviçre’nin Basel kentinde bulunan dönemin önde gelen matbaalarından Johannes Oporinus tarafından yayınlanmasını istediği eseri; gravür bloklar İsviçre‘ye taşınarak, resimler çok ince detaylara izin veren ahşap bloklar üzerine kazınmıştır.
De Humani Corporis Fabrica Serisinin Kitapları
- Kemikler ve Kıkırdaklar
- Kaslar ve Bağlar
- Damarlar ve Arterler
- Sinirler
- Beslenme ve Üreme Organları
- Kalp ve İlişkili Organlar
- Beyin
Kitabın 1543 ve 1555 yılına ait sürümlerinden günümüze kadar gelen 700’ün üzerinde kopyası bulunmaktadır. De Humani Corporis Fabric 2020 Şubat ayı itibariyle en fazla kopya; İngiltere, Londra’da 29, Cambridge’de 12 ve Oxford’da 11 başta olmak üzere Fransa, Paris’te 20, ABD, Boston’da 14, New York’ta 13 ve İtalya, Roma’da 11 kopya ortaya çıkmıştır. ABD’nin Rhode Island eyaletinin Providence kentinde, Brown Üniversitesi John Hay Kütüphanesi‘nde insan derisinden kopyası bulunmaktadır.
