Corona Virüsü

Corona Virüsü, Koronavirüs veya CoV olarak tanımlanmakta olup, latince “Orthocoronavirinae” olarak bilinmekte olan hastalığın; memeli hayvanlarda ishal, kanatlı hayvanlarda solunum sistemi hastalıklarına neden olan bir virüs grubudur.

Virüs, insanlarda genel olarak hafif olarak geçmekte olup; kronik hastalıklar durumlarında potansiyel olarak ölümcül olan solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır. Virüsü önlemeye yönelik tedavisi için onaylanmış aşı veya viral enfeksiyonun kontrol altına alınması ya da yok edilmesine yönelik antiviral bir ilaç bulunmamaktadır.

Bir Elektron Mikroskobu ile corona virüsünün karakteristlik görünümü kraliyet tacı veya güneş tacını anımsatan bir görüntü oluşması nedeniyle; Latince “corona” adı, “taç” veya “hale” anlamında olup, Yunanca “korṓnē” “çelenk” anlamına gelen kelimeden türetilmiştir.

Biyolojide canlıların yapı ve biçimini inceleyen ve özel fiziksel özelliklerini araştıran morfoloji; zarflı virüslerin yüzeylerinde bulunan ve konak hücrenin zar yapılarını temel alarak çivi proteinler olarak adlandırılan çıkıntılar tarafından oluşmaktadır.

Hayvanlardan bulaşarak enfekte ettiği kişilerde; ateş, ishal, kas ağrısı, öksürük, zor nefes alıp verme gibi belirtilere neden olmaktadır. Yakın temas sonrasında kendini gösteren virüs, pandemik salgınlar oluşturabilmekte olup; koruyucu tedbirlerle enfeksiyondan korunabilmek büyük önem taşımaktadır.

İnsan ve hayvanlarda epitel dokuyu oluşturan hücreler, akyuvar olarak bilinen lökositler ve tümör hücreleri gibi çeşitli dokularda bulunan ve hücre adezyon molekülü olarak bilinen CEACAM1 hücre dışındaki proteine bağlanarak hücreye giriş yapmakta ve sonrasında hücre içerisinde Spike (S), Zarf (E), Membran (M), Nükleokapsid (N) gibi yapısal proteinleri ve yardımcı proteinler aracılığıyla yeni virüs parçacıkları oluşmaktadır. Konak hücre içerisinde oluşan virüs, hücre içindeki büyük moleküllerin hücre dışına atılmasını sağlayan ekzositoz; konakçıdan dışarı salınarak yeni enfeksiyonlara neden olmaktadır. Virüsün teşhisinde çeşitli immünolojik testler ve spesifik genleri hedef alarak yapılan polimeraz zincir reaksiyonu adı verilen PCR çalışmaları büyük önem taşımaktadır.

Corona Virüsü Grupları

İnsanlarda ciddi enfeksiyonlara neden olan coronavirüsleri; Uluslararası Virüs Taksonomisi Komitesi – ICTV tarafından gruplara ayrılmıştır. Coronavirus; nidovirales takımı, coronaviridae familyası, coronavirinae alt familyasını, Alfa, Beta, Gamma ve Delta olarak 4 cinse ayırmış olup; Alfa ve Beta cinsleri içerisinde sınıflandırmıştır.

Corona virüsler farklı gruplar içerisinde incelenmekte olup; grupların ayrımında virüsün, genetik materyali yapısal ve işlevsel yönlerine inceleyen biyolojinin alt dalı olan genomik organizasyon farklıkları ve konak hücre ile vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi tarafından antikor üretimine yol açan antijenik ilişkiler önem taşımaktadır.

Corona virüsü 1960’lı yıllarda keşfedilmiş olup; Grup 1 – Grup 2 memeli virüsleri içermektedir. İnsanlarda üst solunum yolu hastalıklarından sorumlu olarak Grup 1 (HCoV-229E) – Grup 2 (HCoV-OC43) içerisinde yer almaktadır. Günümüze kadar gelen çalışmalar neticesinde, HCoV-NL63 ve HKU1 olarak adlandırılan 2 farklı coronavirus insanlarda hastalık oluşturduğu görülmektedir. Corona Virüs; 2003 yılında SARS-CoV, 2004 yılında HCoV NL63, 2005 yılında HKU1, 2012 yılında MERS-CoV ve 2019 yılında COVID-19 tespit edilmiş olup; ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmuştur.

Corona Virüsü Hastalığı – Covid-19

31 Aralık 2019 tarihinde, Çin‘in Wuhan şehrinde yeni bir corona virusü türü olarak bildirilmiştir. Wuhan‘da Grup 2B SARS -CoV‘a % 70 genetik benzerliğe sahip corona virüsü olarak açıklanmış olup; yeni bir β CoV geni olarak tanımlanarak, yeni gen Dünya Sağlık Örgütü tarafından SARS-CoV-2,”CO = Corona, Vİ = Virus, D = Disease “COVID-19“, Türkiye‘de “Korona Virüs Hastalığı KOVİD-19” olarak adlandırılmıştır. Virüs yılan ve yarasa kökenli olduğu şüphe edilse de, dünyanın önde gelen birçok sağlık araştırma kuruluşu bu sonuca henüz netleştirememiştir.

Corona Virüs – Covid-19 Belirtileri

• Ağrı ve Sızı
• Ayak ve El Parmaklarında Renk Değişimi
• Ateş
• Baş Ağrısı
• Boğaz Ağrısı
• Burun Akıntısı
• Ciltte Döküntüler
• Gözlerin Kızarması – Konjunktivit
• Halsizlik
• İshal
• Nefes Darlığı – Nefes Alıp Verme Zorluğu
• Kuru Öksürük
• Tat ve Koku Kaybı
• Vücut Ağrısı
• Yorgunluk

Corona virüsü belirtileri durumunda, test yapılması gerekmekte olup; gerekli olan testler hastalara uygulanarak, hastalığın inkübasyon dönemi adı verilen  kuluçka sürecinin, 2 – 14 gün içerisinde virüs olup olmadığı netlik kazanmaktadır. Bazı durumlarda virüsün ilerlemesi ile birlikte, pnömoni adı verilen zatürre gibi hastalıklara yol açabilmektedir.

Coronavirüs çoğunlukla solunum sistemini etkilemesi ile beraber; göz tutulumu yapabileceği; göz çevresinde kızarıklık, çapaklanma, sulanması ilk belirtiler arasında görüldüğü gözlemlenmektedir. Dünya Sağlık Örgütünün son açıklamalarında belirttiği tat ve koku duyularının kaybı coronavirüs belirtileri arasında gösterilmiştir.

Yeni Corona Virüsü COVİD-19

Dünya Sağlık Örgütü, 30 Ocak 2020 tarihi itibariyle coronavirus ile ilgili olarak “Küresel Acil Durum” ilan etmiştir.

Yeni Coronovirus COVİD-19 salgını, 11 Mart 2020 günü itibariyle Antartika kıtası dışında tüm kıtalarda görülmüş olup; Dünya Sağlık Örgütü tüm dünyada çok geniş bir alana yayılan ve 215 ülkede etkisini gösteren salgını pandemi olarak ilan etmiştir.

Tüm dünyada yüz binlerce insanı doğrudan ya da dolaylı olarak etkilediği pandemi de, birçok ülkenin sağlık sisteminde ciddi sorunlar oluşmuştur. Dünyada ve Türkiye’de coronavirüs son durum canlı tablonun yanı sıra; coronavirüs vakalarını harita üzerinden anlık olarak takip edebilirsiniz. 15 dakikada bir güncellenen corona virüsü tablosunda vaka sayısı ve hayatını kaybeden insanların sayısını öğrenebilirsiniz.

Corona Virüsü Hastalığı – COVID-19 Durum Gösterge Tablosu                   

SABİM – Sağlık Bakanlığı İletişim Hattı: “ALO 184 Corona – Korona Danışma Hattı” olarak hizmet vermekte olup; covid19.saglik.gov.tr adlı internet sitesinden Korona Virüs ile ilgili olarak günlük Türkiye’deki güncel tabloyu sunmaktadır.

 

Koronavirüs Hastalığı Yayılması 

Koronavirüs genel olarak, hastalığa yakalanmış olan kişilerin öksürük, hapşırma veya nefes veriş sırasında oluşan damlacıklar sırasında teması halinde bulaşmakta olup; damlacıklar ağır oldukları için havada asılı kalmaz ve anlık olarak yere ya da yüzeylere düşmektedir. Koronavirüs – KOVID-19 ile enfekte olan birinin yakınında virüsü soluyan veya virüsün bulaştığı bir nesne ve/veya yüzeye teması sonrasında; göz, burun veya ağız bölgesine dokunma halinde enfekte olabilme riski oldukça yüksektir.

Corona Virüsü durdurmak için 5 adım

• Eller sık sık yıkanmalıdır
• Hapşırma ve öksürük dirsek içine doğru yapılmalıdır
• Yüzünüze dokunmaktan kaçınılmalıdır
• Mesafe uzaklığı korunarak, sosyal mesafe en az 1,5 metre olmalıdır
• Evinizden çıkmayın, mümkünse evinizde kalın

Sosyal Mesafe

Damlacıklar yolu ile bulaşabilen enfeksiyona yakalanmamak ya da enfeksiyon bulaştırmamak için iki kişi arasında en az 1,5 metrelik mesafe bulunması gerekmektedir.

Fiziki – Sosyal mesafenin amacı, enfekte olan kişiler ile enfekte olmayan kişiler arasında oluşabilecek temas olasılığını azaltarak bulaşmayı önlemektir. Fiziki mesafeye dikkat edilmesi Coronavirüs – COVID-19’dan etkili korunma yöntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Corona Virüsü riskine karşı 14 Kural

• Eller sık sık su ve sabun ile en az 20 saniye boyunca ovarak yıkanmalıdır.
• Öksürme ve hapşırma gibi durumlarda; ağız ve burun bölgesini tek kullanımlık mendille kapatın, mendil yoksa dirseğin iç kısmı kullanılmalıdır.
• Yıkanmamış ellerle göz, ağız ve buruna dokunulmamalıdır.
• Soğuk algınlığı belirtileri gösteren bireylerle mesafe aralığı en az 3 – 4 adım mesafede olmalıdır.
• Yurt dışı seyahatleri zorunlu olmadıkça iptal edilmeli ya da ertelenmelidir.
• Yurt dışı dönüşü ilk 14 gün evde geçirilmelidir.
• Bulunulan ortamlar sık sık havalandırılmalıdır.
• Kapı kolları, armatürler, lavabolar gibi sık kullanılan yüzeyler su ve detarjanla her gün temizlenmelidir.
• Havlu gibi kişisel eşyaları ortak kullanılmamalıdır.
• Kıyafetler 60 – 90 derece normal deterjanla yıkanmalıdır.
• Tokalaşma, sarılma gibi yakın temaslardan kaçınılmalıdır.
• Bol sıvı tüketilerek, dengeli beslenme ve uyku düzenine dikkat edilmelidir.
• Soğuk algınlığı belirtileri varsa, yaşlı ve kronik hastalarla temas etmemeli, maske takmadan dışarı çıkılmamalıdır.
• Ateş, öksürük, nefes darlığı gibi şikayetler varsa, maske takarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Corona Virüsü Tedavisi

Sağlık Bakanlığı, hafif belirti durumlarında geçerli olmak üzere; yüksek ateş ve solunum sıkıntısı yoksa, iyileşene kadar evden çıkılmamasını önermektedir. Aşağıda belirtilen seçeneklerle kendi kendine bakımla durum hafiflemektedir.

• Dinlenme ve uyuma
• Vücudu sıcak tutma
• Bol miktarda sıvı tüketme
• Boğaz ağrısı ve öksürüğü hafifletmek için oda nemlendiricisi kullanma veya sıcak duş alma

Yeni Koronavirüs salgınından etkilenerek hastanede yatması gereken ileri düzey Kovid-19 hastalarının tedavisinde yoğun bakım ünitelerinde yer alan ventilatör cihazları solunum desteği sağlaması için önem teşkil etmektedir. Ventilatör cihazları, Yeni Coronovirus COVID-19 salgınında olduğu gibi akut solunum yetmezliği yaşayan hastalıklarda akciğer koruyucu ventilasyon tekniklerini otomatik olarak kullanarak, hastanın solunum yükünü en aza indirip en uygun ventilasyonu sağlamaktadır.

Covid-19; mevsimsel gripte görülen 65 yaş üzeri hastalarda ve yaş sınırı olmaksızın altında yatan kronik akciğer, böbrek, kalp ve karaciğer hastalıklarında daha ağır ve hayatı tehdit edecek nitelikte seyrettiği görülmektedir.

Maske Kullanımı 

Maskeler metal telli burunluk kısmı yukarıda ve hava gelmeyecek, burun ve ağız tamamen kapanacak şekilde takılması gerekmektedir. Maskeler tek kullanımlık olup; işi bittiğinde, ıslanması halinde ya da aksırma, öksürme halinde değiştirilmesi gerekmektedir. Maske kullanımı sonrası burun ve ağız kısmına dokunmadan, kulağa takılan lastikli ip bölümünden çıkarılıp tıbbi atık bölümlerine atılması gerekmektedir.

Evcil Hayvanlarda Corona Virüsü

Köpek ve kedilerde koronavirüs; gastorointestinal adı verilen mide – bağırsak sistemine yerleşirken; covid-19 solunum sistemine yerleşmektedir. Evcil hayvanlar ile günlük rutinde uyulması gereken hijyen kuralları patiler sabunlu bez ve su ile temizlenmesi yeterli olmaktadır. Bir yayın olmasa da bazı araştırmalar evcil hayvanların koronavirüs ile karşılaştığı durumlarda hastalık yapmadığı ve insanlara bu tip virüsleri enfekte etmediği için bağışıklık açısından yararı olduğunu savunulmasının yanı sıra koronavirüsün hayvandan insana bulaştığı görülmemiştir. Kedilerde fip hastalığı ise coronavirüsün mutasyonu ile hastalığa neden olmakta olup; insan ve köpeklere bulaştığı görülmemiştir. Köpekler için etkili olan coronavirüs aşısı bulunmasına rağmen, kedilerde etkili olan bir aşı bulunamamıştır.