Bistüri – Neşter

Bistüri veya Neşter; genellikle tıbbi amaçla cerrahi ve anatomik diseksiyon sırasında kesim yapmak için kullanılan küçük ve keskin bıçaklı tıbbi alettir.

Bistüriler tek kullanımlık ve tekrar kullanılabilen özelliklerine sahiptir. Tek kullanımlık, uzayabilen bıçağı ve plastik bir tutamağa sahip olup; tek tek gamma sterilizasyon olarak ambalajlanarak paketlenmektedir. Tekrar kullanılabilen modellerde üzerinde kalıcı ve bilenebilir özelliklerde üretilmektedir. Çift kenarlı olan bistürilere lanset adı verilmektedir.

Bistüriler genel olarak paslanmaz sertleştirilip temperlenmiş çelik veya yüksek karbonlu çelikten yapılmakta olup; nadir olarak titanyum, seramik, elmas ve obsidyen adı verilen volkan camı bıçaklardan oluşmaktadır. Bistüriler, üreticileri tarafından keskinliği ve kenar tutulmasını geliştirmek için zirkonyum nitrür kaplı kenara sahip olarak sunulmakta olup; kesim sırasında kayganlığı artırmak için polimer kaplı bıçaklar üretilmektedir. Cerrahi uygulamalar sırasında cilt ve cilt altı dokuları kesmekte kullanılan bir kenarı çok keskin olan neşterlere alternatif olarak; elektrokoter ve lazerler kullanılmaktadır. MR altında ameliyat yapılırken çelik bıçaklı bistüriler kullanılmamaktadır.

Cerrahi neşterler genellikle iki parçadan bir bıçak ve bir saptan oluşmakta olup; kulpları tekrar kullanılabilir, bıçakları her cerrahide gerekli görüldüğü ölçülerde değiştirilebilmektedir. Tıbbi uygulamalarda, her bıçak sadece bir kez kullanılmaktadır.

Bistüri – Neşter’in Tarihsel Geçmişi

Türkiye’de 1974 yılında İstanbul Üniversitesi, tarafından başlatılan, sonra Türk Tarih Kurumu ve günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen, Samsun‘un Bafra ilçesi İkiztepe Höyüğündeki kazılarda; bir Tunç Çağı yerleşiminde M.Ö. 2100’den daha eski 690 mezardan 8’inde bilinçli olarak ameliyat izleri yer alan kafatasları ve obsidiyen neşteri bulunmuştur. Antik Mısır’da, mumyalamak için bilenmiş obsidyen neşterleri tespit edilmiştir. Antik Yunan‘da ilk tıbbi yazıları, MÖ 500’lü yıllarda bugünün neşterlerine özdeş araçlar kullandıklarını görülmektedir. Antik Roma‘dan kalma 150’den fazla farklı cerrahi el aletleri içinde neşter de görülmektedir. Geleneksel Hint Tıbbı olan Ayurveda‘da tıbbı keskin bambu kıymıklarından bahsedilmektedir Tarihsel olarak bakıldığında, cerrahi bistüri – neşter için gümüş tercih edilen malzeme olmuştur.

Bard-Parker Şirketi‘nin kurucuları Charles Russell Bard ve Morgan Parker‘ın adını taşıyan “BP kolu” adı verdikleri Tutamaç; Morgan Parker, 1915 yılında 2 parçalı neşter tasarımını patentlemiştir. Bard-Parker, öncesinde kullanılan ısı bazlı yöntem gibi, bıçakları köreltmeyecek bir soğuk sterilizasyon yöntemi geliştirmiştir. Bard-Parker Şirketi daha sonra Becton Dickinson tarafından satın alınmıştır.