Akrabadin

Akrabadin; islam tıbbında ilaç formüllerini kapsayan el kitabıdır. Genel adı;  “Kodeks” olarak bilinmektedir. Arapça‘da Akrabazin, Grekçe‘de Grafidion “Kitapçık” kelimesinin Süryani diline geç­miş olan Grafazinden alınmıştır. Bugün Batı dillerinde kullanılan codex ve pharmacopoeia kelimelerinin karşılı­ğıdır. Hekimlerin bu kitapları devamlı olarak başvurdukları birer kaynak eser olmaları sebebiyle kuşak, cep, çanta ve çizme gibi yerlerde kolaylıkla taşınabilmeleri için genellikle dar uzun ve küçük boyutlarda yazılmışlardır.

Akrabadin “Tıbbi formüler” mahiye­tinde olup bilhassa mürekkep ilaç for­müllerini taşır. Bunlar muhtelif yazarlardan toplanmışlar ve farmasötik şe­killerine veya farmakolojik etkilerine gö­re gruplandırılmışlardır. Her mürekkep ilaç için, içerdiği etkili maddeler, miktarları, yapılış şekli, etkileri, kullanı­lış yerleri ve alınacağı dozlar ayrı ayrı gösterilmiştir. Akra hazinlerde ilaçlar ge­nellikle birleşik olmayan İlaçlar, tiryaklar, müshiller, lavmanlar, kurslar, müshil ve kabızlar, toz­lar, şuruplar, merhemler, yağlar ve ya­kılar, fitiller, göz ilaçları, haplar, macun­lar, çözeltiler, iksirler, panze­hirler şeklinde bölümlere ayrılmışlardır.

Mürekkep ilaçlar, doğu ülkelerinde bü­yük bir öneme sahip olmuşlar ve he­kimler, müfred ilaçların etkilerini kuvvetlendirmek, zayıflatmak ve tatlarını değiştirmek, etki sürelerini kısaltmak yahut uzatmak gibi maksatlarla muh­telif etkili maddeleri birbirleriyle karış­tırıp içlerine de tat ve koku verici baş­ka maddeler katmak suretiyle mürek­kep ilaç yapma yoluna gitmişlerdir. Mü­rekkep ilaç formüllerini taşıyan akrabazinlerin kökeni olarak Galenus‘un ünlü eseri de Composiüone Medicamentorum kabul edilmektedir.