İstanbul Sağlık Müzesi

İstanbul Sağlık Müzesi, nüfusun büyük bir bölümünü etkileyen salgın hastalıklara karşı halkı bilinçlendirmek amacıyla 23 Temmuz 1918 tarihinde kurulmuştur. Dönemin Sıhhiye Umum Müdürü (İstanbul Sağlık Müdürü) Dr. Abdulhak Adnan Adıvar tarafından kurulmasına karar verilmiş ve bu amaçla müze müdürlüğü için hem ressam hem de hekim olan Sıhhiye Müfettişi Dr. Hikmet Hamdi Bey görevlendirilmiştir. Türkiye’nin ilk Sağlık Müzesi olan istanbul sağlık müzesi; Sıhhiye Müzesi, Hıfzıssıhha Müzesi adıyla, Sultanahmet Divanyolu‘ndaki Salih Efendi Konağında açılmıştır.

İstanbul Sağlık Müzesinde ilk olarak bir resim atölyesi ve bir mülaj atölyesi kurulmuş; mülaj mütehassısı Teknisyen Halit Hakkı Bey atanmıştır. Resim atölyesinde hastalıklar ve korunma yollarını gösteren tablolar yapılmış; mülaj atölyesinde de yurt dışından getirilen hastalık mülajları insanda yaptığı tahribatı gösteren mülajlar çoğaltılarak sergilenmiştir. Müzede ayrıca kıymetli gıda levhaları, kalori cetvelleri, alkolün zararları ve akciğer, beyin, kalp, mide üzerinde alkol etkisiyle meydana gelen kırılmaları gösteren diseksiyon tabloları yapılmış; yenidoğan sağlığı, kundaklar, yüksek ökçeli ayakkabıların ayaklarda yaptığı değişimlerin yer aldığı konularda levhalar yapılmıştır.

İstanbul Sağlık Müzesi Cumhuriyet Dönemi

İstanbul Sağlık Müzesi, Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda sağlık propagandalarının yaygınlaştırılması için önemli rol üstlenmiştir. Toplumun hastalıklar ve korunma yollarını anlatmak amacıyla tablolar, mulajlar, maketler, broşür ve kitapçıklar hazırlanmıştır. Müze 1928 ve 1939 yıllarında yeniden düzenlenmiştir. Ayda yaklaşık 10.000 kişiye hizmet veren müze, Türkiye‘nin ana sağlık müzesi durumunda olup; Ankara, İzmir, Gaziantep ve Erzurum sağlık müzelerindeki materyaller burada üretilmiştir. Müze; ulusal ve uluslararası sergiler, mulajlar, resimler, sağlık konferansları, broşürleri ve filmleriyle halkı aydınlatan bir eğitim aracı olmuştur. 1940’lı yıllarda yapılan 200 kişilik sinema salonunda halka ve öğrencilere sağlık filmleri gösterilmiş, tıbbi toplantı ve kongreler düzenlenmiştir.

İstanbul Sağlık Müzesi, 1960’lı yıllara kadar İstanbul’daki ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine yardımcı olacak nitelikte Anatomi ve Fizyoloji bölümleriyle Verem, Akıl ve Ruh Sağlığı, Kanser, Beslenme Hastalıkları, Diş Sağlığı, Bulaşıcı Hastalıklar vb. bölümler bu tarihten 1989 yılına kadar 72 yıl boyunca Sultanahmet Divanyolu‘ndaki Salih Efendi Konağında varlığını sürdürmüştür. Müze binası, 1988-1989 yılları arasında onarıma girmiş ve koleksiyonun büyük bir bölümü dağıtılmıştır.

İstanbul Sağlık Müzesi kurulduğu günden bu yana modern bir anlayışla çağdaş müzecilik normlarında İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yeniden açılacaktır.