Hipokratist Sağlık Ansiklopedisi
Maggot Tedavisi veya Larva Uygulaması; calliphoridae ailesine ait sinek larvalarının kronik yaralarda biyolojik debridman adı verilen her tipte doku artığının temizlenmesi amacıyla kullanılan uygulamadır.
Maggot Tedavisi kapsamında uygulamadaki gerekli olan ve sık olarak kullanılan lucilia sericata türüne ait miyaz sineğinin laboratuvarlarda erişkin kolonilerinin laboratuvarda sinek kafesleri içinde sürekli üretimi yaklaşık 12 m2 büyüklüğünde “iklim odası” özellikleri oluşturulmaktadır. İklim Odalarında 24 – 27 °C sıcaklık, %40 – 60 nem ve belirlenen ışık sistemi ile uygun şartlar oluşturularak gerçekleştirilmektedir. İklim odalarında sineğin yaşam döngüsüne uygun olarak; yumurta, larva, pupa ve erişkini ile sinek kolonileri elde edilmektedir. İklim odaları ile birlikte larva eldesi, sterilizasyon ve steril paketlerin geliştirilmesi amacıyla mikrobiyolojik analiz için gerekli; etüv, otoklav, laminar kabin, ışık mikroskobu cihazlarının yer aldığı fonksiyonel laboratuvarlarda üretim gerçekleştirilmektedir.
Larva Uygulaması, diyabetik ayak ülseri ve venöz staz ülserinin yanı sıra diyabete bağlı olmayan nöropatik ayak ülserleri, bası ülseri, arteriyel ve iskemik ülserlerle birlikte travmatik iyileşmeyen yaralar, post-operatif yaralar, osteomyelit ve nekrotizan fasiit ile ilişkili olabilecek alanlarda tedaviyi destekleyici yöntem olarak kullanılmaktadır.
Maggot tedavisi; arthropod sınıfı böcekleri içeren insektlere karşı alerji durumunda, kanın pıhtılaşma mekanizmasında bozuklukla belirgin herhangi bir durumda, baş bölgesi, solunum sistemi ve iç organlara, endokrin bezlere ve hayati organlara bağlantısı olan fistüller, hemarojik apselere uygulanmaması ile beraber uygulayıcı hekim, hastalığı ortadan kaldırılacağı veya tek başına tedavi edeceği gibi beyanlarda bulunamaz.
Yöntemi uygulanması, Sağlık Bakanlığı onaylı Larva uygulaması sertifikası veya denklik belgesi bulunan tabipler tarafından “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği” nde kullanım alanları ifade edildiği şekilde uygulanmaktadır.
Maggot Tedavinin Tarihçesi
Maggot Terapiyi ilk kez 16. yüzyılın ortalarında Fransız cerrah Ambroise Pare; Yunanca “Myia – Sinek” anlamından gelen, İngilizce “Myiasis“, Türkçe “Miyaz” olarak çevrilen bazı sinek larvalarının insan ve hayvanların dokuları üzerinde beslenmeleri sonucu oluşan hastalıklardan korumak amacıyla hastalarının yaralarına miyaz larvaları ile iyileştirdiğini gözlemlemiştir.
Napolyon’un ordusunda Savaş alanı tıbbında hizmetleri ile ilk modern askeri hekim ve cerrah olan Fransız Baron Dominique Jean Larrey; 18. ve 19. yüzyılda askerlerin açık yaralarındaki larvaların ölü dokuları ortadan kaldırarak yeni dokuların oluşumuna yardımcı olduklarını gözlemlemiştir.
19. yüzyılda kangren ve açık enfekte yaraların miyaz larvalarıyla tedavi edilebileceğini ilk kez Amerikalı cerrah John Forney Zacharias bildirmiştir. 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren enfeksiyona neden olduklarına inanıldığından yara tedavisinde larva kullanımını az sayıda doktor kullanmıştır. 1917 yılında enfeksiyon ve artrit tedavisinde yaratıcı deneyleri ile kalça ve omurga cerrahisinde önemli yenilikleriyle bilinen Johns Hopkins Üniversitesi ortopedi kürsüsünün kurucu başkanı Amerikalı cerrah William Stevenson Baer; kırıklar ve mide yaralarını miyaz larvalarıyla tedavi etmesinin yanı sıra savaş sırasında elde ettiği tecrübesi ile hastalarına Kurtçuk ile Kronik Osteomiyelit Tedavisi uygulamıştır.
1928 yılında penisilinin keşfedilmesiyle birlikte antibiyotiklerin kullanılmaya başlanmasıyla maggot terapi 1990’lı yıllara kadar kullanım dışı kalmasının ardından; bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmeye başlamasıyla maggot terapi yeniden yara tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır.
Maggot Terapi; Türkiye’de ilk kez 2002 yılında Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Tanyüksel ve ekibi tarafından Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde kullanılmıştır. 2006 yılında TÜBİTAK desteğiyle İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde kurulan laboratuvarda yetiştirilen miyaz larvaları yara tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır.
