Endoskopi

Endoskopi ışık kaynağı yardımıyla organların içini gösteren bir tüptür. “endo” kelimesi “iç” ve “skopi” eki de “görüntüleme” anlamına gelmektedir. Vücut içini görüntülemek için kullanılan tetkik yöntemlerinden biridir. Günümüzde doktorlar Kulak Burun Boğaz, Kalp, İdrar yolları ve Karın hastalıkları başta olmak üzere tanısı için endoskopi yöntemine başvurmaktadırlar.

Endoskopi ucunda olan kamera yaklaşık 110 cm. ile 140 cm. uzunluğunda 8 – 10 mm çapında bir alettir.

Endoskopi cihazları içinde ince ip biçiminde fiberoptik demetler bulunan ve görüntüyü kameraya aktaran esnek bir şekilde hareket edebilen cihazlardır. Endoskopik cihazlar hem tıp sektöründe hem de tıp haricinde birçok alanda kullanım alanı bulmuştur.

Endoskopi Ne İşe Yarar?

Endoskopi yöntemi sırasında, doktor endoskop adı verilen cihazı gövde içine yerleştirir. Endoskopların çoğu, sonunda güçlü bir ışık kaynağı ve küçük bir kamera bulunan ince tüplerdir. Endoskopinin birkaç farklı türü mevcuttur.

Endoskop uzunluğu ve esnekliği, doktorun görüntülemesi gereken vücut bölümüne bağlıdır. Örneğin; eklemlerin incelenmesi için kullanılan endoskop genellikle serttir. Bununla birlikte, kolon içi görüntülemesinde esnek bir endoskop kullanılır.

Endoskop cihazının genelde tek kanalı bulunur; doku toplamak ya da tedavi sağlamak amacıyla araçlar eklenebilir. Endoskopi sırasında kullanılabilir araçlardan bazıları şunlardır:

• Esnek forseps; doku örneği almak için maşa gibi görünen bir araçtır.
• Biyopsi forseps; doku örneği almak veya şüpheli büyümeyi kaldırmak için kullanılan bir araçtır.
• Sitoloji fırça; hücre örnekleri almak için kullanılan bir araçtır.
• Sütür kaldırma forseps; vücut içinde dikişleri kaldırmak için kullanılan bir araçtır.

Endoskopi Neden Yapılır?

Doktorunuz çeşitli nedenlerden dolayı endoskopi önerebilir.

Kanseri görüntülemek ve önlemek: Doktorlar kolorektal kanser için kolonoskopi denilen endoskopi türünü kullanır. Kolonoskopi sırasında, doktorunuz kanseri geliştirebilecek polipleri kaldırabilir.

Hastalık teşhisi ve semptom nedenlerini bulmak: Vücudunuzun görüntülenmesi gereken kısmına göre doktorunuz endoskopi türünü önerir.

Tedavi: Doktorlar endoskopi kullanarak farklı tedaviler sağlayabilirler. Bu tedaviler şunlardır:

• Laparoskopik cerrahi denilen deride küçük kesiler yoluyla ameliyat.
• Kanser hücrelerini yok etmek için güçlü ışın kullanılarak lazer tedavisi.
• Fotodinamik tedavi, tümör içine ışığa duyarlı bir malzeme enjekte edilerek yapılır ve sonrasında lazerle tümör yok edilir.
• İlaçlar verilmesi.

Endoskopi Türleri

Endoskopi uygulayan doktorlar, bu prosedürleri öğrenmek için kapsamlı eğitimden geçerler. Ayrıca, teknolojideki yeni gelişmeler hakkında bilgi edinmek için devam eğitimlerine katılırlar.

• Artroskopi: Bu prosedür, artroskop cihazı ile eklemler görüntülenir.
• Bronkoskopi: Bu prosedür, bronkoskop cihazı ile yapılır. Trakea (soluk borusu) ve akciğerlerin bronşlar görüntülemesi için kullanılır.
• Gastroskopi: Bu prosedür gastroskop cihazı ile yapılır. Mide ve onikiparmak bağırsağı (ince bağırsağın başlangıcı) görüntüleme için kullanılır.
• Kolonoskopi: Bu prosedür, kolonoskop cihazı ile yapılır. Kolon ve kalın bağırsağın tüm uzunluğu görüntülemesinde kullanılır.
• Kolposkopi: Bu prosedür, kolposkop cihazı ile yapılır. Vajina ve serviks görüntülemesi için kullanılır.
• Laparoskopi: Bu prosedürde laparoskop cihazı kullanılır. Mide, karaciğer ve kadın üreme organları (rahim, yumurtalıklar, fallop tüpleri) da dahil olmak üzere diğer karın organları görüntülemesi için kullanılır.
• Laringoskopi: Bu prosedür laringoskop cihazı ile yapılır. Gırtlak (ses kutusu) görüntüleme için kullanılır.
• Nöroendoskopi: Beyin bölgeleri görüntülemesi için kullanılır.
• Özofagoskopi: Yemek borusu görüntüleme için kullanılır.
• Proktoskopi: Bu prosedür proktoskop cihazı ile yapılır. Rektum ve sigmoid kolon görüntülemesi için kullanılır.
• Sigmoidoskopi: Sigmoid kolon (kolonun alt kısmı) görüntülemesi için kullanılır.
• Sistoskopi: Bu prosedür sistoskop cihazı ile yapılır. Mesane içi görüntüleme için kullanılır.
• Torakoskopi: Akciğerleri kaplayan plevra ve kalbi kapsayan yapıların görüntüsü için kullanılır.

Endoskopi Uygulaması Hazırlık Aşaması

Sağlık ekibiniz bu prosedüre hazırlanmanız konusunda sizi ayrıntılı talimatlar verecektir. Örneğin, aşağıdaki adımlar gerekebilir:

• Operasyondan birkaç saat önce hiçbir şey yiyip içmemeniz.
• Kanama riskini azaltmak için kan inceltici ilaçların alımının birkaç gün önceden durdurulması.
• Endoskopik yöntem türüne bağlı olarak, bağırsakların temizlenmesi için lavman ya da müshil almak.

Endoskopi Nasıl Yapılır?

Endoskopik yöntem türüne bağlı olarak anestezi ve/veya sedasyon alınması gerekebilir. Anestezi, ağrı farkındalığını engeller. Sedasyon, hastayı yatıştırır.

Endoskopik yöntem boyunca sağlık ekibi kişinin kan basıncı, sıcaklığı ve kalp hızını izler. Ayrıca inceleme için doku toplama gibi prosedürler de gerçekleştirilebilir.

Endoskopi bittikten sonra, bir süre dinlenmeniz için dinlenme odasında bekletilebilirsiniz. Daha sonra hafif yan etkileri olabilir. Bu yapılan operasyon türüne bağlıdır. Ancak, olası yan etkiler boğaz ağrısı, boğaz kuruluğu, şişkinlik ya da gaz olabilir. Eğer kişi anestezi aldıysa, eve götürülmesi için yanında bir refakatçinin olması gerekir.

Komplikasyonlar nadirdir, ama olabilir. Bunlar; incelenen bölgedeki delikte kanama, yırtılma ve enfeksiyon olabilir.

Endoskopik yöntem sonrası aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipseniz, hemen doktorunuzla konuşunuz:

• Ateş
• Kusma
• Göğüs Ağrısı
• Anormal dışkı
• Nefes darlığı
• Şiddetli karın ağrısı veya diğer olağandışı belirtiler

Yeni teknikler, hastalar için endoskopi prosedürünü daha konforlu hale getirmeye devam ediyor. Bu gelişmeler, aynı zamanda doktorların hastalıkları teşhis etmesini kolaylaştırıyor.

Sanal Endoskopi: Standart bir endoskopinin aksine, vücut içine hiçbir endoskop aracı eklenmez. Vücudun ince kesimi taramaları için bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılır ve tanıyı kolaylaştırır. İncelenen vücut bölümüne bağlı olarak farklı prosedürler vardır.

• Sanal kolonoskopi; kolon içini görüntülemek için kullanılır. Standart kolonoskopi ile aynı bağırsak temizliği prosedürlerinin yapılması gerekir. Eğer polip bulunursa, geleneksel kolonoskopi gerekir.
• Sanal bronkoskopi; akciğerlerin içini görüntüler.

Kapsül Endoskopi: Bu endoskopi türü için, hasta küçük bir kapsül yutar. Kapsül içindeki kamera yemek borusu, mide ve ince bağırsak içinin görüntülerini yakalar. Görüntüler yaklaşık sekiz saat boyunca kaydedilir. Doktor daha sonra bunları inceler. Bu alanda gelişmeler devam ediyor.