Ultrason Cihazları

Ultrason Cihazları; cisimlerin titreşimi sonucu oluşan ses dalgasını, insan kulağının duyacağı sınırdan “20 ile 20000 Hertz” insan kulağının duyması olanaksız olan daha yüksek frekanslı sese akustik dalgalara yada ultrasonik dalgalar “1 ile 5 MegaHertz” arasında ulaşmasını sağlamaktadır. Bu yüksek frekanslı ses dalgalarına ultrason adı verilir. İngilizce’de ultrasound (ultrases) denir.

Sesin yankılanmasından yararlanmayı ilk kez gündeme getiren 1880 yılında Fransız fizikçi Pierre Curie olmuştur. İnsan vücudun görüntülenmesi ilk defa 1885 yılında, Alman asıllı, Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen‘in X ışınlarını keşfetmesiyle başlamıştır. Görüntüleme yapmak için birçok yöntem kullanılmıştır. Bunlardan birisi de ultrasondur.

Bu ilk adımların ardından teknoloji tıp alanında kullanılmaya başlanmış ve ilk kez 1942 yılında Avusturya’lı Dr. Karl Theodore Dussik tıbbi ultrasonu tanımlamıştır. Bunu daha sonra beynin incelenmesi için ultrasonik dalgaların transmisyonu ile ilgiliydi. Daha sonra İskoçyalı kadın doğum Profesörü Ian Donald ultrasonun pratik uygulaması ile ilgili teknolojiyi geliştirerek 2 boyutlu ultrason icat edilmiştir.

Ultrason cihazları üzerine bağlı ve içinde hareketli veya hareketsiz basınç uygulayan (piezoelektrik kristal) problar tarafından insan vücuduna yönlendirilir. İnsan vücudunda belli bir derinliğe kadar yayılan ultrason dalgaları bazı dokulardan geri yansır. Ultrason cihazları elektronik olarak yarattığı ultrason frekansını değiştirebilme özelliği vardır ve ultrason dalgalarını dokulara doğru yönlendiren problar değiştikçe kendisini otomatik olarak ayarlayabilmektedir. Düşük frekanslı ultrason dalgalar, dokular içinde iyi yayılabilir fakat geri yansıma oranı düşüktür. Yüksek frekanslı olan ultrason dalgaları dokularda yayılma özellikleri azdır fakat geri yansıyan dalga oranı yüksek ve oluşturulan görüntü kalitesi daha iyi olmaktadır. Derin dokuları incelerken düşük frekanslı dalgalar, yüzeysel dokuları incelerken yüksek frekanslı ultrason dalgaları tercih edilir.

Ultrason cihazları, vücudun içinde boşluklar olan dokular ile yumuşak dokuları incelemek için kullanılır. Mesane, karaciğer ile safra kesesi, böbrekler, gebelik ve kadın hastalıkları ultrason ile inceleme yapmak için çok uygundur. Ultrason; mide, bağırsak veya kafatası içindeki organların tanısı konusunda çok sınırlı bilgi vermektedir.

Ultrason Cihazları

• Klasik Ultrason
• Pelvik Ultrason
• Vajinal Ultrason
• Doppler veya Renkli Doppler Ultrason
• 3D (Üç Boyutlu) Ultrason

Modern tıp görüntüleme için giderek daha zararsız ve sonuçları kolay değerlendirilen yöntemler kullanılmaktadır. Damarlardaki kan akımını değerlendirmek için cepte taşınan modeller, acil durumlarda karın içindeki kanamaları saptamak için ambulanslarda kullanılabilen dizüstü bilgisayar büyüklüğünde üretilmiş cihazlar bulunmaktadır. USB cihazı olarak dizüstü bilgisayara bağlanarak çalışan prob’tan oluşan cihazlar bulunmaktadır. Ultrason cihazları giderek daha güçlü ve görüntüleri daha etkileyici olmaktadır.