Maskeler

Maskeler sağlık çalışanları teşhis ve tedavi amaçlı olarak, sağlık hizmeti verdiği sırada; infeksiyon, fiziki, kimyasal gibi riskleri azaltmak için standartlara uygun olarak kullanılmaktadır.

Koruyucu maskeler hizmet verirken kendini ve bakım verdiği kişiyi korumak için koruyucu ekipman ve giysiler ile birlikte kullanılmakta olup; solunum yolu ile istenmeyen zararlı maddeleri veya mikroorganizmaları önlemek için kalın ve yüzün daha geniş bir kısmını örtecek şekilde olmalıdır. Hastanın cerrahi operasyon sonrası yara infeksiyonu almasında cerrahi ekip çevresel riskler oluşturmaması için maskeler bunları engelleyen bariyer konumundadır.

Kişiler soluma, konuşma, öksürme, hapşırma gibi durumlar sırasında ağız ve burun bölgesinde mukoz zarları adı verilen salgılanan damlacıkları belli miktarlarda yaymaktadır. Salgılanan damlacıklar hızlı bir şekilde buharlaşarak, damlacık çekirdekleri havada asılı kalması sonucu, çekirdeklerin büyük bir kısmının çapları 0.5 μm ile 12 μm arasında olup; daha büyük damlacıklar kaynak yerindeki mikroorganizmaları içerebilmektedir. Damlacık çekirdekleri, açık ameliyat yarası, steril donanım gibi hassas olan bölgelere hava yoluyla yayılabilme riski oluşturmasından kaynaklı olarak; ameliyathane ve hasta bakım yerlerinde cerrahi maskeler kullanılması için tasarlanmıştır. Asıl amaç olarak, kullanıcıyı infeksiyondan korumak olduğunda solunum yolu koruyucu malzemelerin kullanımı minimal düzey korunma önlemleri içinde; sağlık personelinin kişisel koruyucu önlemleri arasında yer almaktadır.

Ameliyathane koridorları, depolar, malzeme hazırlama odaları ve ofisler yarı kritik alanlarda maske zorunlu olmayıp; ameliyat odaları önünde bulunan el yıkama alanları ve ameliyat odalarında cerrahi maske takılmalıdır. Ameliyat odalarının kontrolünü sağlayan steril alan içinde olmayan dolaşıcı siküle hemşire, ayılma ünitesi hemşiresi ile temizlik ve teknik personeller tek kullanımlık maske kullanmaktadır.

Maske Standartları

Maske seçiminde Türk Standartları Enstitüsü TS EN 14683+AC :2019 “cerrahi işlemler esnasında ve benzer gerekliliklere sahip diğer tıbbi ortamlarda enfekte edici maddelerin personelden hastalara bulaşmasını sınırlamak için tasarlanan tıbbi yüz maskeleri için imalat, tasarım, performans gereklilikleri ve deney yöntemleri” standardı göz önünde bulundurulma zorunluluğu bulunmaktadır.

Maskeler farklı ameliyatlar arasında değiştirilmesi gerekli olup; değiştirilirken filtre ve bağcıklardan tutulmalıdır. Ameliyathane ve hasta bakım yerlerinde yüzde takılı bulunmalı, boyunda, alında veya cepte taşınmamalıdır. Ameliyat maskesi seçiminde mikroorganizma filtrasyonu yüksek, konforlu ve % 95 değerlendirme almış maskelerden seçilmelidir.

Maskelerin burun bölgesine katlanabilir metal üzerine pileli, lastik bantla tutturulan konik olanlar, gözlükle kullanılabilen, buharlaşmayı engelleyecek olan, lazer cihazlarında kullanılan çeşitleri, su sıçramaları ve koterizasyonlarda kullanan kişiyi koruyan sıvı koruyucu özellikleri bulunan maskeler bulunmaktadır.

Maske Çeşitleri ve Kullanımları

Cerrahi Maske

• Cerrahi işlemler sırasında
• Entubasyon, bronkoskopi, aspirasyon gibi işlemlerinde
• Damlacık izolasyonu endikasyonu bulunan hastalara bir metreden daha yakın mesafede girişimler sırasında
• Damlacık izolasyonu uygulanan hastanın transportu sırasında

N 95 Maske / FFP3 Maske

• Solunum izolasyonu gereken hasta odalarına girişte
• Solunum izolasyonu gereken hastanın transportu sırasında
• Solunum yolu ile bulaşan hastalık tanısı alan veya şüpheli vakaların tedavi ve bakım hizmetleri sırasında

Yüz Maskeli – Siperlik

• Sıvı, salgı, çıkartı ve kan sıçrama ihtimali olan işlemlerde giyilmektedir.

Maske Takılırken

• Burun, ağız ve çeneyi maske tamamen içine almalı
• Yüze tam olarak uygunluğu olmalı
• N 95 gibi özel tip maskeler için yüze uyum testi yapılmalı

Maske Takıldıktan Sonra

• Tükrük veya dokuların yaydıkları sıvı ve sıvımsı salgılarla ıslandığı zaman değiştirilmeli
• Boyun altında asılı tutulmamalı, tekrar kullanılmamalı
• Ortak kullanılmamalı

Maske Çıkarılırken

• Alttaki maske bağı çözülür
• Maskenin ön yüzü hastalık etkeni olduğu için elle temas edilmemelidir
• Bağlardan tutularak ilgili atık kutusuna atılır