Kastamonu Yılanlı Darüşşifası

Kastamonu Yılanlı Darüşşifası; Selçuklu devleti vezirlerinden Muineddin Süleyman Pervane‘nin oğlu Mühezzibüddin Ali‘nin emri ile Pervaneoğulları Beyliği’nin baş mimarı Küherbaş‘ın gözetiminde mimar Kayserili Said tarafından 1272 yılında Kastamonu‘da inşa edilmiştir.

Anadolu Selçuklu döneminin eserlerinden biri olan Yılanlı Darüşşifası; günümüze sadece girişindeki ihtişamlı Taç kapı kemeri kalıntısı ulaşabilmiştir. Selçuklu geleneğinin tüm özelliklerini taşıdığı anlaşılan darüşşifa; 1850’li yıllarda çıkan bir yangınla ön cephe ile yan duvarlarının bir kısmı kalmıştır.

Yangın izlerini günümüzde halen üzerinde taşıyan ön cephede yer alan giriş kısmı; dört metre yükseklik ve iki buçuk metre genişliğinde bir taş duvardan oluşmaktadır. Duvarlar bir metre eninde her iki tarafta birer hücre bulunmakta olup; kapının çevresindeki kabartma nakışlar, geometrik sırçalı süslemeler, Anadolu Selçuklu döneminin özelliğine sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Yılanlı Darüşşifası Kitabesi

“Besmele” –  “Bismillahirrahmanirrahim“

“Biz Kur’an’ı mü’minlere şifa ve rahmet olarak indirdik.” – “Ve nunezzilu minel Kur’ani ma huve şifaun ve rahmetun lil mu’minin.” (İsra/82)

“Aleyhi vesellem buyurdu ki; Ey Allah’ın kulları tedavi olunuz! Muhakkak ki Allah-u Teala bütün hastalıklar için deva yaratmıştır. Ölüm müstesna.” – “Kalen nebiyyü sallallahu aleyhi ve sellem: Tedavü ibadallah! Fe innellahe Teala halaka Li-külli dâu devâun, ille’ssam. Nebi Sallallahü.“

“Bu mübarek maristan ve imaretin yapılmasını Allah’ın rahmetine ve mağfiretine herkesten çok muhtaç olan Ali bin Süleyman bin Ali emretti. Allah onun hayırlarını kabul etsin, günahlarını bağışlasın. Hayır kazanmak için vakfetti.” – “Emera bi-bina-i hazihi’l maristani’l mübareketi ve imaretiha ahvecü halakallâhu ilâ rıdvanihi ve efkaruhum ilâ gufranihi Ali bin Süleyman bin Ali. Tekabbelallah minhu-l hasenati ve tecâvez anhü’s seyyiâti ve vaffakahü li·iktisabi’l hayrat. Fi şuhûri sene ihdâ ve seb’ine ve sitte mie hamiden lillâhi ve musalliyen alâ nebiyyihi.“

Yılanlı Darüşşifasının kuruluşu

Kastamonu Yılanlı Darüşşifası duvarları üzerinde yer alan yılan motifleri, sağlıkta şifa sembolü olarak kullanılmasına rağmen; ismini külliyeden aldığı düşünülmektedir. Anadolu Selçuklu döneminde ilk şifahane ve ilaç yapım yerlerinden biri olan darüşşifa; Çobanoğulları Beyliği‘nde Muzaffereddin Yavlak Arslan veya Alp Yürek‘in ordusunun yaralarını sarmak için savaştan sonra Pervaneoğulları tarafından Kastamonu’ya bir şifacı ile bir mimar göndererek şifahane yapılmasını emretmiştir. Yılanlı Külliyesi Kastamonu‘nun içinden akan çayın kenarında metruk bir yerde kurulması; rivayete göre gönderilen şifacının etraftan topladığı yılan ve böcekleri toplayarak dereye bırakması üzerine, halkın bu kişinin özel biri olduğunu düşünerek kendisine başka bir yer vermek istemesi rağmen, şifacının şu an külliyenin bulunduğu bölgede şifahane yapılacağını duyurmuştur.

Kastamonu Yılanlı Külliyesi‘nin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olup; 1277 tarihinde Muineddin Süleyman Pervane‘nin öldürülmesi üzerine ödeneği kesildiği için atıl kalan darüşşifa, dönemin idarecilerinden olan Abdülfettah-ı Veli‘nin oğulları İbrahim, Hafız Ahmet ve Mustafa Eşref Efendiler tarafından yeniden kuvvetlendirilerek Kadiri Tekkelerinden biri haline getirilerek külliyenin tamamı bu esnada yapılmıştır.

Darüşşifadaki tedavi 1850 yılında yaşanılan yangına kadar devam etmiş olup; ruh sağlığı ve harici hastalıkların tedavisinde kullanılmakta olan aynalar, taslarla birlikte ameliyatların gerçekleştirildiği bir takım malzemeler bir süre muhafazası tarihi belge ve kayıtlarda görülmektedir.

İletişim

Adres: Hepkebirler, Yılanlı Cami Sok. No: 5 PK: 37100 Kastamonu