Hipokratist Sağlık Ansiklopedisi
Gevher Nesibe Tıp Medresesi ve Darüşşifası; Anadolu Selçuklu Hükümdarı I. Gıyâseddin Keyhusrev tarafından kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan‘ın verem‘e yakalanması sonucu, ölüm döşeğinde vasiyeti üzerine; çaresiz hastaları tedavi edebilecek hekimlerin yetişeceği bir medrese ve darüşşifa olarak 1205 yılında Kayseri‘de inşa edilmiştir.
Kayseri’nin Gevhernesibe Mahallesi’nde bulunan ve günümüzde Erciyes Üniversitesi Tıp Tarihi Müzesi olarak kullanılmaktadır. 13. yüzyılda külliyedeki eğitimi, teorik ve pratik olarak sürdürülmüştür. Pratik klinik eğitimleri Şifaiye‘de hasta başında yapılmıştır. Kesin olarak bilinmemekle birlikte, başhekim ve başhekim yardımcıları ile en az iki dahiliyeci, iki cerrah, asistanlar ve bir eczacının çalıştığı tahmin edilmektedir. Teorik ise yardımcı ilimler olarak; felsefe, din ilimleri, Arapça, Farsça, anatomi ve fizyoloji dersleri verilmiştir. İbn-i Sina ve Ebu Bekir er Razi‘nin eserlerinin yanında, Roma ve Yunan kaynakları özellikle de Hipokrat ve Galen‘in Arapçaya tercüme edilmiş eserleri okutulmuştur.
14. yüzyıl yazarlarından Safedi, Muzaffer el-Kureşi adında bir hekimin 1211 – 1212 yıllarında iki yıl süreyle Anadolu bir bimaristanda hekimlik yaptığını ve 1215 yılında öldüğünü yazmaktadır. O dönemde sözü geçen bimaristan‘ın Gevher Nesibe Tıp Medresesi ve Darüşşifası olduğu düşünülmektedir. Gevher Nesibe Tıp Medresesinde Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat‘ın sağlık nazırı Ekmeleddin en-Nahcuvani hocalık yapmıştır. Ünlü Türk hekimlerinden Ali Şinasi, Ebubekir, Ebu Salim Ibni Kübra, Gazanferi, Seyit Samet, Sucauddin Ali Bin Ebu Tahir ve Yakubi Gevher Nesibe Tıp Medresesinde yetişmiş ve hocalık yapmıştır. Gevher Nesibe Şifahanesinde; cerrahi, dahiliye, göz ve ruh hastalıkları bölümleri ile beraber eczane de bulunmaktadır.
Osmanlı döneminde bilinen onarımı; 1669 yılında vakıf mütevellisi İsmail Efendi tarafından Mimar Ömer Beşe’ye Sultan Hamamı ile birlikte yaptırılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise 1942 yılında Maarif Vekâleti Müzeler ve Antikiteler Müdürlüğü Şifaiye’nin taçkapısını tamir ettirmiştir. 1955 yılında 750. yıl sebebiyle Vakıflar Genel Müdürlüğü adına İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü, Ankara Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü, İstanbul Güzel Sanatlar Enstitüsü ve Anıtları Koruma ve İhya Derneği ile Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekaleti başta olmak üzere bazı sivil toplum kuruluşlarıyla beraber büyük bir onarıma girmiştir. 1980 yılında Erciyes Üniversitesi tarafından, çeşitli sivil toplum kuruluşlarının katkılarıyla restore edilmiş; kalorifer, elektrik ve su tesisatları da eklenerek oturulabilir hale getirilmiş ve Tıp Tarihi Müzesi olarak hizmete sunulmuştur.
İletişim
Adres: Gevhernesibe Mahallesi, Tekin Sk. No:13, 38010 Kocasinan / Kayseri
Telefon: 0 352 437 52 72 – 0 352 231 35 65
