Damar iltihabı

Damar iltihabı ya da Vaskülit olarak bilinir; kan damarlarının iltihabı sonucu oluşan bir hastalık türüdür. Damar sisteminde daralma, tıkanma, anevrizmalar ile seyreder ve iltihap oluşur. Damarın beslediği sıklıkla etkilenen organlar arasında böbrek, deri, kalp, bağırsak, akciğer, sinir gibi organlarda beslenme bozukluğuyla alakalı bazı yakınmalar başlar. Bu durumda bir grup hastalığı ifade eden damar iltihabı oluşur ve hayati risk oluşturan sonuçlara neden olabilir.

Damar iltihabı iki çeşittir

Primer Vaskülit

Primer Vaskülit sebebi bilinmeyen otoimmün bir kan damarı iltihabıdır. Primer Vaskülit hastalıklardan, Poliarteritis Nodoza (PAN) ve Wegener Granülomatozu (WG) gibi ciddi primer vaskülitler nadir görülen hastalıklardır. Bu hastalıkların teşhisi erken konulmaz ve tedavisi yapılamaz ise hayati risk taşıyabilir.

Sekonder Vaskülit

Damar iltihabların daha önce ortaya çıkmış Enfeksiyöz Hastalıklar, Kronik Enflamatuar Bağ Dokusu Hastalıkları veya Kanser gibi hastalıklar eşlik ettiğinde sekonder vaskülit olarak adlandırılır. Enfeksiyonlar Damar iltihablarını tetikleyebilir veya yol açabilir. Sekonder vaskülitler damar duvarında immün bileşik birikimi ile kendini gösterir.

Damar iltihabı nedenleri

Damar iltihabı hafif seyirden, hayati risk taşıyan ciddi fonksiyon kayıplarına kadar giden farklı klinik tablolar ile kendini gösteren bir hastalıktır. Bu durumu başlatan veya tetikleyen etken tam olarak bilinmemektedir. Genetiğin yanı sıra, kişinin bağışıklık sistemini etkileyen başta enfeksiyonlar ve sigara olmak üzere, birçok çevresel faktörün de Damar iltihabı gelişimine tetiklediği düşünülmektedir.

Damar iltihabı hastalarının bir kısmında mekanik travma, bakteriyel invazyon, bazı toksinler veya radyasyon gibi damar duvarının hasar görmesi sonucu başlayabilir. İltihap nedeniyle atardamar ve toplar damar tutulabilir. Dolayısıyla farklı belirtilere yol açabilir.

Bazı olguların damar duvarında hepatit B antijeni, bazı Damar İltihabı tiplerinde HCV enfeksiyonu tespit edilmiştir. Damar iltihabı gelişmesinde rol oynayan birçok risk faktörlerinden şüphelenilse de hangi mekanizmalar ile damar enflamasyonunun geliştiği tam olarak bilinmemektedir.

Anti-nötrofil stoplazmatik antikor (ANCA) varlığı, anti-endotelyal hücre antikor pozitifliği, hücresel immün yanıt, granülom oluşumu, patojenik immün bileşik varlığı ve damar duvarında depolanması Damar iltihablarının kesin olmayan mekanizmalarıdır. Damar iltihablarının tedavi ve seyirleri de birbirinden farklıdır.

Bağışıklık sistemi, kendi kan damarlarına saldırıya geçmesi, iltihap bulgularının da eşlik etmesiyle; damarda daralarak tıkanıklığa ya da damar duvarında yırtılmaya neden olabilir. Etkilenen damarların, o dokunun yetersizliğine bağlı çok çeşitli yakınmalar gelişir.

Damar iltihabı belirtileri

Damar iltihabı belirtileri hasara uğramış damar tipi ve etkilenen organın ciddiyetine göre değişiklik gösterir. Ani başlayan veya duruma bağlı haftalar içinde yavaş yavaş ortaya çıkabilir. Hastaların % 50’sinde halsizlik ve ateş vardır.

Kalça bölgesi, gövde ve yüzde benek ve kabarıklık, ciltte nokta biçiminde kanamalar, deri de mavi ve mor renkte kanamalar, ciltte soyulmalar, ciltte solukluk, kabarıklık ve kızarıklık şeklinde hastaların hemen hepsinde deri lezyonları görülür.

Göz kapaklarında, saçlı deride, dudaklarda, kulaklarda, sırtta, el ve ayak sırtlarında,testis kısımlarında, genital bölge kısımlarında anjiyo ödem gibi belirtiler görülebilir. El, ayak ve dizlerde şişlik, morarma, uyuşma, karıncalanma, ağrılı hareket ve kaslarda güçsüzlük gibi şikayetler gösterebilir.

Gözde ağrı, görme kaybı ve kızarıklık, kusma, nefes darlığı, ishal veya kanlı balgam şeklinde dışkılama, böbrek tutulumunda kanlı idrar yapma, idrarda protein görülmesi. Merkezi sinir sistemi tutulumunda beyindeki dengesiz sinir şarj-deşarjı sonucunda kasların kısmi olarak kasılması şeklinde durumlar ortaya çıkabilir. Hafif felç ya da koma gibi durumlar gelişebilir.

Yukarıdaki belirtiler varsa Kalp Damar Cerrahisi uzmanı doktora başvurulmalıdır.