Hipokratist Sağlık Ansiklopedisi
Beyin Damar Hastalıkları, Serebrovasküler – Stroke – İnme gibi terimler aynı anlamda kullanılmaktadır. Beynin kan damarlarını ve kan dolaşımını etkileyen; patolojik durumlar sebebi ile daralması ve tıkanması yada yırtılarak damar dışına çıkması (hemorajik) gibi geçici nedenlerle tıbbi koşullar oluşturan bir durumdur.
Beyin Damar Hastalıkları sonrasında, beyne oksijen ve besin sağlayan damarların; bilinç bozukluğu, denge bozukluğu (ataksi), felç (pleji), görme bozukluğu, kısmi felç (parezi), konuşma bozuklukları (afazi), tek taraflı zayıflığı ile vücudun yarısını kol ve bacaklara (hemipleji) hasar vererek (morbidite), beyin fonksiyonlarında deforme oluşturması gibi çeşitli durumlar ortaya çıkabilmektedir.
Beyin Damar Hastalıklarında en sık görülen; felç, kısmi felç ve bazı zamanlarda kan damarının yırtılarak dışına çıkması (hemorajik) olarak görülmektedir. Kan damarlarının yapısını değiştirebilecek olan; yüksek kan basıncı (hipertansiyon) ve damar sertliği (ateroskleroz) Beyin Damar Hastalıklarını oluşturabilecek en önemli risk faktörleridir. Damar sertliği, beyindeki kan damarlarını daraltarak, beyne giden kan dolaşımını azaltmaktadır. Sürekli artan kan basıncı damarların yırtılması ile felç durumuna neden olabilmektedir. Felç oluşmasına katkıda bulunan diğer risk faktörleri arasında sigara içmek ve diyabet bulunmaktadır.
Felç genellikle, vücudun tek taraflı zayıflığı, uyuşma, dil bozukluğu veya denge bozukluğu gibi nörolojik eksiklik vakası ile odaklanmaktadır. Nörolojik belirtiler saniyeler içinde ortaya çıkmaktadır. Nöronların kan tarafından sağlanan glukoz ve oksijen dahil sürekli bir besin kaynağına ihtiyacı olduğundan, beyine kan akışı engellenmişse, yaralanma ve hasar hızlı gelişmektedir.
Beyin Damar Hastalıkları İstatistikleri
Dünya Sağlık Örgütüne göre beyin damar hastalıkları, dünya genelinde 31 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Beyin Damar Hastalıkları nedeniyle yılda 6 milyon kişinin yaşamını yitirdiği, kalp hastalıklarında sonra en fazla ölümün gerçekleştiği hastalıktır. Nörolojik hastalıklar içinde en sık hasar bırakma bakımından birinci sırada yer alan hastalık grubudur. Beyin Damar Hastalıklar gelişme riski önemli ölçüde öncelikle ilerlemiş yaşlarda daha sık görülmektedir. Bunların % 72’si 65 yaşın üzerinde, % 3’ü 15 – 45 yaş arasında görülürken, çocukluk çağında nadir olarak görülmektedir. Her yıl yaklaşık 600.000 yeni beyin damar hastalığı olgusu görülmektedir. Yaklaşık olarak hastaların %30’unun yaşamını yitirdiği, % 40’ının ağır hasar ile hastaneden çıktığı ve sadece % 10’unun tam sağlığına kavuştuğu bildirilmiştir. Tıkanma ve daralmaya bağlı Beyin Damar Hastalıkları oranı % 85 iken, kanamaya bağlı oran ise % 15 olarak tahmin edilmektedir.
